Gıda İntoleransı Testi : Geçmeyen şikayetlerinizin çözümü bu test’de olabilir.

Gıda intoleransı ( tahammülsüzlüğü ) ve gıda allerjisi en çok karıştırılan tanımlardan birisidir. Öncelikle bu ikisi farklı şeylerdir. Her ikisinde de bağışıklık sistemimiz antikor oluşturur ama bu oluşan antikorlar ( koruyucular ) birinde IgG iken diğerinde IgE’dir. Bu ikisinin ayırımını iyi yapmak, tedaviyi de kolaylaştıracak ve başarılı kılacaktır.

Hypersensitivity and Autoimmunity. Aims & Objectives: Understand ...

Bir bakışta söylersek: Gıda allerjisi ( Tip 1 Hipersensitivite ) erişkin nüfusunun en fazla yaklaşık % 3’ünü etkileyecek kadar nadir görülür, fakat allerjik bir reaksiyon olduğundan akut yani ani gelişen bir durumdur. Vücudumuzun bağışıklık ( koruma ) sistemi, vücut ile daha önce tanışmış ve yeniden vücuda giren maddeyi, ilacı, gıdayı, yiyeceği veya içeceği ‘’ yabancı- düşman ’’ kabul ettiğinden, alarm verir, onu dışarı atabilmek için IgE (immünglobulin E) antikorlarını yani koruyucularını üretir.

Kısaca Gıda allerjisi, vücudun bağışıklık sisteminin belirli bir yiyecek veya içeceğe ( fındık, fıstık, domates, soya fasulyesi, deniz mahsülleri, penisilin antibiyotiği, küf mantarları, ev tozları, mite’lar vb. ) karşı gösterdiği ani yanıttır. Tehlikeli olabilir. Çok ani gelişen gıda allerjilerinde ölüm bile görülebilir. allerjik reaksiyonlar sınıflamasında Tip 1 hipersensitivite reaksiyonunu gösterir.

Hypersensitivity Type I, II, III and IV in one table | Online ...

Gıda allerjisi insanlarda sadece % 3’lük bir popülasyonda görüldüğü halde, gıda intoleransı ise neredeyse insanların yarısında görülür, yaygındır. Yani her iki kişiden biri gıda intoleransı tanısını rahatlıkla alabilir. Bu kadar yaygındır ama çoğu zaman test yapılarak ortaya çıkarılmaları ihmal edilirler. Gıda intoleransı allerjik reaksiyonlar sınıflamasında Tip 3 hipersensitivite reaksiyonunu gösterir.

Gıda allerjisi besin alındıktan hemen sonra ani olarak ortaya çıkarken, gıda intoleransı ise besinin alınmasından sonra 3 gün süresince belirti ve bulgularını göstererek tanınır.

Gıda intoleransında ortaya çıkan belirti ve bulgular, kişide huzursuzluk ve rahatsızlık hissi doğurdukları için, yaşam kalitesini bozarlar. Gıda alındıkça giderek yaşamı güç ve konforsuz hale getirirler.

İnsan vücudu bazı besinleri sindirse de bazılarını tam olarak sindirememektedir. Gıda intoleransında temel eksiklik, aslında gıdanın iyi sindirilememiş olmasından kaynaklanır. Mide barsak sisteminde iyi sindirilemeyen proteinler, barsak duvarından emilerek kan dolaşımına geçerler, bu gıda proteinlerini yabancı bir madde olarak algılayan bağışıklık sistemimiz, bunlara saldırması ve yok etmesi için IgG antikorlarını yani koruyucularını üretir. Bu tepki aslında, bağışıklık sisteminizin normal bir tepkisidir. Fakat, işte tam da bu noktada bağışıklık sistemimizi devamlı bu şekilde yorarsak, cephaneyi bitirirsek, vücutta birtakım sıkıntılar ortaya çıkmaya başlar. Bu sıkıntılar bu durumla ilgili olabildiği gibi bu durumun tetiklediği diğer sistemlerle de ilgili olabilir. Vücut, sindiremediği bu besinlere karşı allerji oluşturamıyor, fakat alınan besinleri sindiremediği için insanda  yorgunluk, migren, uyku gibi reaksiyonlar ortaya çıkıyor. Gıda intoleransı ( Gıda’nın vücutta tahammülsüzlüğü ) olarak tanımlanan bu durum, artık hastanelerimiz laboratuvarında  basit bir test ile kolayca çalışılabilmektedir.

Sürekli yorgun bir ruh hali içindeyseniz, enerjinizi devamlı düşük hissediyorsanız, sabah yataktan zor kalkıyorsanız, geçmeyen kronik başağrılarınız , migren ağrılarınız varsa, egzema benzeri akne, psöriasis, sürekli kaşıntı gibi geçmeyen cilt hastalıklarınız varsa, irritabl Barsak Sendromu belirti ve bulguları varsa, karında şişkinlik varsa, romatizmal ağrılardan muzdarip iseniz, eklem ağrılarınızartrit varsa, sürekli uyku haliniz gün içinde de devam ediyorsa  ve bu hallerin nedenini bir türlü çözemiyorsanız ya da sürekli diyet yapıp hiç zayıflayamıyorsanız, üstesinden gelemediğiniz bir obeziteniz var ise, astım, rinit gibi belirti ve bulguların yanında psikolojik durumların da eklenmesiyle panik atak, depresyon, dikkat bozukluğu, hiperaktivite durumunuz var ise, gıda intoleransınız olabilir.

Bunu öğrenmenin en kolay yolu ise hastanemiz laboratuvarında gıda intoleransı testi yaptırmaktır.

Bağırsak florasının bozulmuş olması, kullanılan ilaçlar ya da daha önce yapılan gelişi güzel / yanlış diyetler, vücuttaki bazı önemli enzimlerin doğuştan yokluğu veya sonradan inaktif hale gelmesi ( Örneğin laktoz intoleransı, sütte yer alan laktoz karbonhidratının sindirilmesini sağlayan laktaz enzimi eksikliği-yetersizliği sonucu oluşur ), barsak duvarı harabiyetine yol açmakta bu da gıda intoleransına neden olmaktadır.

Gıda intoleransını tanıyabilmek için ELİSA (gıdaya özgü IgG enzim bağlı immünosorban tayini) ve benzeri yöntemler kullanılmaktadır.

Dört tane IgG alt tipi vardır. Normal insan kanında IgG1 en yaygın olanıdır, toplam IgG’nin yaklaşık % 70’ini oluşturur, bunu IgG2 (%22 ), IgG3 (% 6 ) izler. En düşüğü ise IgG4 ( % 2’si )’dür. Dolayısıyla oluşabilecek gıda intolerans belirti ve bulgularına katkıları da kanda bulunma oranları ile doğru orantılı olur.

Type III (Immune Complex) Hypersensitivity- Mechanism and Examples ...Type 1, 2, 3 & 4 Hypersensitivity | Stomp On Step1

Gıda intoleransı’nın gastrointestinal belirtileri nelerdir ?

Bir kişide gıda intoleransı varsa kişi o gıdayı ilk kez yediğinde de ortaya çıkabilir ( Gıda allerjisinden farkı, gıda allerjisinde allerji olup olmadığı gıdanın ikinci kez tüketilmesi sonucu anlaşılır. Besin alerjisinin belirtileri hafif ya da oldukça şiddetli olabilir. ).

Gıda intoleransında semptom ve bulguların şiddetini etkileyen en önemli faktör : Besinin miktarıdır. İntoleransa neden olan gıda düşük miktarlarda tüketildiğinde vücut tarafından tolerans gösterilip kabul edilirken, daha yüksek miktarlarda alınması tolere edilemez ve rahatsızlıklara neden olur. Bu semptom ve bulguların şiddetini alınan gıdanın miktarı etkilediği gibi, kişiden kişiye farklılık gösteren genetik varyasyonlar da bu duruma etki yaparlar.

Gıda intoleransının gastro intestinal sistem belirtileri arasında :  Mide ağrısı, mide kasılmaları, midede yanma hissi, bulantı ve kusma, mide ve barsaklarda gaz, kramp ve şişkinlikler, ishal, kusma vb. vardır.

Gıda intoleransı tanısı nasıl konulur?

Eliminasyon diyeti ya da gıda intolerans testi ile gıda intoleransı tanısı her hastaya rahatlıkla konulabilir. Eliminasyon diyetinde problemli besinlerin saptanması için doktor ya da diyetisyen kontrolünde kuşku duyulan besinler tümüyle diyetten çıkarılır ve daha sonra bu besinler teker teker tekrar diyete eklenir. Belirtiler incelenerek hangi besinlerin gıda intoleransına neden olduğu anlaşılabilir. Ama bu biraz uzun sürebilir ve sonuç alınamayabilir.

Gıda intolerans testinde ise mantar, boya, ilaç, besin gibi birçok maddeye karşı kişilere duyarlılık testi yapılır ve bu test sonucuna göre diyetleri düzenlenir. Daha kolay ve kesindir.

Gıda intoleransı testi için hastadan kan alınıyor ve alınan kan laboratuvarda incelenmektedir. Bu inceleme sırasında pek çok farklı besin bileşeninden hastanın hangilerine karşı duyarlılığı olduğu saptanıyor.

Bu testin sonucunda hastanın hangi besine hangi seviyede ne kadar duyarlı olduğu ortaya çıkıyor. Hasta, her besine karşı aynı duyarlılık seviyesine sahip olmayabiliyor. Bazı besinlerin tüketilmesi sonucunda deri hastalıkları meydana gelirken, bazıları ise daha hafif belirtilere sahip olabiliyor.

Obezite problemi olanlar ve Diyet Yapmak İsteyenler gıda intolerans testini Yaptırabilir mi?

Diyet yapmak isteyen kişiler de bu testi yaptırabiliyor. Hastanın kan tetkiklerinde sorun yoksa, kan şekeri normal seviyedeyse, guatr rahatsızlığı bulunmuyorsa, düzenli egzersiz yapıyor fakat bir türlü kilo veremiyorsa gıda intoleransı testi yapılabiliyor. Bu sayede metabolizmayı hızlandıran ya da yavaşlatan besinler’in oluşturduğu IgG tipi antikorları ölçülebiliyor.

Gıda Allerjisi Testinden Farkı Var Mı?

Allerji testlerinde immünglobülin E (IgE) ölçülüyor, bağışıklık sistemine yönelik gıda intoleransı testinde ise immünglobülin G (IgG) ölçülmektedir. Gıda allerjilerinde besinler diyetten çıkartılıyor ve bir daha yerine konmuyor, intolerans testinde ise diyetten gıda çıkarılması süreli olmaktadır ve sonunda yeniden diyete ilave edilmektedir.

ලෙඩ නැති වෙන්න පලතුරු කන්න.Fruit on a white background | Stock image | Colourbox

Değerlendirme ve Tedavi Yöntemleri

Test sonucunda gıda intoleransına neden olan besinler diyetten bir süreliğine çıkartılıyor. Belirli bir zaman bu besinler tüketilmiyor ve sonrasında yavaş yavaş kişinin diyetine ekleniyor. Beslenmeden çıkartılan gıdanın tekrar yerine konmasında besinin seviyesi önem taşıyor.

Gıda intoleransındaki besin alışkanlıkları beş farklı seviyede gruplandırılıyor.

Sıfır Düzey İntolerans : IgG veya Ig G4 < 7.5 U/ml, Negatif, dolaşan antikor yok denecek kadar az, ihmal edilebilir.

Birinci Düzey İntolerans : IgG veya Ig G4  7.5 – 12.5 U/ml arasında, sınır düzey antikor var. Düşük derecede antikor vardır. Florayı düzene sokabilmek için birinci seviyedeki besinler diyet eşliğinde 2 ay süreyle tüketilmiyor.

İkinci Düzey İntolerans : IgG veya Ig G4  12.5 – 20.0  U/ml arasında, yani POZİTİF’dir, orta düzeyde antikor var. Florayı düzene sokabilmek için ikinci seviyedeki besinler diyet eşliğinde en az 3-6 ay süreyle tüketilmiyor.

Üçüncü Düzey İntolerans :  IgG veya Ig G4  20.0 – 50.0  U/ml arasında, yani BELİRGİN POZİTİF’dir, YÜKSEK düzeyde antikor var. Florayı düzene sokabilmek için üçüncü seviyedeki besinler diyet eşliğinde en az 6 ay süreyle tüketilmiyor.

Dördüncü Düzey İntolerans : IgG veya Ig G4  > 50.0  U/ml arasında, yani YÜKSEK POZİTİF’dir,  ÇOK YÜKSEK düzeyde antikor var. Florayı düzene sokabilmek için dördüncü seviyedeki besinler diyet eşliğinde en az 8 -12 ay süreyle tüketilmiyor.

Besin alışkanlıkları tekrardan oluşturularak floranın düzene girmesi ve bağırsak sisteminin daha iyi çalışması sağlanıyor. Günlük tüketimden çıkarılan besinlerin yerine alternatif besinler konulabiliyor.

Önemli :

Gıda intoleransının tek tedavisi intoleransa yol açan besinin diyetten çıkarılması veya vücudun tolere edebileceği miktarlarda tüketilmesidir. İntoleransa neden olan besin vücudun mutlaka alması gereken elzem bir gıda ise yerine aynı özellikte başka bir besinin tüketilmesi oldukça önemlidir. Gluten intoleransı nedeniyle buğday tüketiminin olmaması B vitamini alımında yetersizliğe neden olabilir. Bu durumda kişi buğday yerine gluten içermeyen; mısır unu, darı, esmer pirinç, karabuğday ve kinoa tüketebilir.