by Dünya üzerindeki fosil enerji çeşitleri sonludur ve her an bitebilir. Üstelik bu fosil yakıtlar sera gazı etkisi ile dünyayı daha da yaşanmaz hale çevirmektedirler. Yapılan koca koca hidroelektrik santralleri ise yaşam alanlarını kısıtlamakta, en güzel yaşam alanlarını insanlardan mahrum bırakmakta ve eko sistemi değiştirmektedir. Toryum, plütonyum gibi enerji kaynakları da sonlu olduğu gibi, bol enerji vaat etmelerine karşın yüksek teknoloji gerektirmekte, ayrıca atık maddelerin yaratacağı çevresel kirlilik ve meydana gelebilecek radyoaktivite gibi muhtelif tehlikelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Geleceğin enerji planlamasında : Bol enerji verebilecek bu eski tip konvansiyonel enerji kaynaklarının kullanımlarının sınırlandırılması hatta durdurulması, enerji tüketimlerinin tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanması yerini almıştır. Gelecekte fosil yakıtlar tükenmese bile toplumların, elektrik üretiminde sürekli ve dünya var oldukça tükenmeyen yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanacağı görülmektedir.
Dalga Enerjisi Dünya yüzeyinin farklı ısınması sonucu oluşan rüzgarların, deniz yüzeyinde esmesi ile meydana gelen deniz dalgalarındaki gücün, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarındakinden neredeyse 15 kat daha güçlü olduğu hesaplanmıştır.
Dünya milletleri artık 3 kaynağın peşinden gitmektedirler. Bunlar enerji, su ve gıda‘dır. Artık savaşlar bu yüzden çıkacaktır, bundan kimsenin kuşkusu olmasın, deklare edilmese de açık açık söylenmese de gerçek amaç, bu 3 kaynağı ele geçirebilmektir. Dünya Devletlerinin tüm amacı budur. Enerji en önemli maddelerden biridir. Enerjiyi elde etmek kısa vadede savaşlar ile çözümlenemeyeceği için, tüm Devletler enerjiyi nasıl daha fazla üretirim telaşına düşmüşlerdir. Özellikle de yenilenebilir ( tekrar dönüştürülüp kullanılabilir, doğayı kirletmez, asit yağmuru yağdırmaz ) enerji kaynağı bulma çabaları giderek artmıştır.
Bunlardan biri de dünyadaki denizlerden faydalanmayı sağlayan dalga enerjisidir. Dalga enerjisi son zamanlarda daha çok ilgi odağı olmaya başlamıştır. Aslına bakarsanız bizim gibi sahil şehirlerinde yüzyıllardır önümüzde boşa akan bir enerji kaynağıdır ve bir an önce yararlanılmalıdır. Dalga enerjisi elektrik üretimlerinde diğer yenilenebilir enerji kaynakları gibi oldukça fazla tercih edilen bir enerji kaynağıdır. Yorulmayan, sonsuz bir kaynağı vardır ve bitmez tükenmez hareketi sayesinde hiç durmadan enerji üretebilmektedir.
Dalga Enerjisi Nedir?
Dalga enerjisi, denizlerde ve okyanuslarda, hatta bazen rüzgarlı göllerde oluşan dalgaların fiziksel olarak itici hareketinden elde edilen bir enerji türüdür. Dalga sınırsız ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır ve hiç tükenmez. Rüzgarlar hem suyun yüzeyinde hem de derinlerinde dalga hareketine neden olurlar, bu basınç, bir enerjiye dönüşür.
Dalga Enerjisi hiç bitmeyen Elektrik jenaratörünüzdür.
Dalga enerjisi kullanımının güç yani itme kuvveti olarak kullanımı teorik olarak düşünülse de, en önemli kullanım amacı ve olması gereken amacı elektrik üretiminde kullanılmasıdır. Dünyanın % 75’inin su ile çevrili olmasını bir yana bırakalım, Ülkemizin de bir yarım ada oluşu ve uzun kıyılarımız, bize asında ne yapmamız gerektiğini söylemektedir. Eminim önümüze 10 yıla kalmaz, dalga enerji üretimi tüm dünyada büyük ilgi alanı olacak ve belki de denize kıyısı olmayan ülkeler bile, büyük gemilerle uluslararası sularda bu enerjiyi üretmeye çalışacaklar, belki de bu yüzden ülkeler arasında gerginlikler başlayacak ve belki de savaşlar çıkacaktır.
Özellikle artan enerji ihtiyacı ile enerji kaynaklarının azalması ve pahalı hale gelmesi, fosil yakıtların tüm dünyada tükeneceği gerçeği tüm ülkeleri gizli veya aşikar, alternatif enerji kaynakları aramaya yöneltmiştir. Enerji üretiminde rüzgar, güneş, su gibi doğal bileşenlerin kullanılması istenir. Çünkü bunlar her yerde mevcut, neredeyse sınırsız ve yenilenebilir ve daha da önemlisi bedavadır. Bu kaynakların itme kuvveti, bir elektrik türbini çevirmek için ideal ve bedava bir kaynaktır.
Dalga ile elektrik üretimi için belirli bir standart yoktur. Deniz ve doğa koşulları, rüzgar basınçları, fiziksel koşullar her bölgede farklı olabilir. Eğer mevcut koşullarda dalga’dan elektrik üretilebiliyorsa, yeterli şart var demektir. Fakat dalga enerjisi ile üretimin her türlü mühendislik hesaplamaları, dikkatle yapılmalıdır.
Günümüzde dalga enerjisi üretmek için 3 farklı sistem mevcuttur. Bu 3 farklı sistem üzerinden kurulum gerçekleştirmek suretiyle dalga enerjisi elde edilir. Bunlardan biri Shoreline yani kıyı enerjisidir. Kıyı şeridine sabitlenmiş ve gömülü dalga enerjileri olarak öne çıkıyor. Nearshore kıyı enerji sistemi ise, 20 metre su derinliği üzerinden elde edilen kaynaktır. Aynı zamanda offshore yani açık denizler üzerinden elde edilen kaynak sistemi değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda hem yüzey bölümden hem de derinlerden gelen basınç ile beraber enerji elde edilmektedir. Şunu da belirtelim dalga enerji sistemini kurarken ilk başta maliyet yüksek olarak görünse de, enerjinin sonsuz eldesi ve yenilenebilir olup, doğaya zarar vermemesi en önemli avantajıdır.
Özellikle petrol ve doğal gaz gibi yenilenmeyen fosil kaynakların bir gün biteceği düşünüldüğü zaman, dalga enerjisinin, gelecekte nasıl önemli olabileceğini anlamaktayız. Bu nedenle daha şimdiden dalga enerjisinin itme kuvveti ile beraber türbini çalıştırma üzerinden elektrik üretilmesi, gelecek adına çok ciddi bir potansiyel oluşturmaktadır.
Bir noktayı da belirtmeliyiz : Dalga enerjisi basmakalıp bir standart taşımaz, çünkü her an dalganın itme kuvveti değişkenlik gösterir. Denizlerin yüzeyi veya derinlerden gelen itme kuvveti yine değişkenlik gösterebilmektedir. Bu sebepten dolayı belli bir standart olmadan farklı zamanlarda değişik miktarlarda elektrik enerjisi üretilir.
Ege denizi karadenizden daha dalgalı !
Çok sık kullandığımız güneş enerjisi için : güneş enerjisi akışı metre kare başına 100 W’dır. Güneş enerjisinden 1 kW elektrik üretimi için yaklaşık 10 metrekarelik bir alan gereklidir. Aynı durum rüzgar enerjisi için daha az ve farklıdır. Rüzgar enerjisi kullanılarak aynı miktarda elektrik üretimi için 2 metrekare yer yeterlidir. Kıyı dalgasında dalga gücünden enerji elde etmek için kurulacak platform alanı sadece 1 metrekaredir.
Denizlerde kullanmadığımız bu enerji tahmin edemeyeceğiniz kadar çoktur. Örnek vermek gerekirse okyanuslarda mevcut bulunan dalga gücünün sadece yüzde biri bile, günümüzde dünya enerji talebinin 5-10 katı belki de daha fazlasıdır.
Karadeniz’in diğer denizlere göre daha dalgalı olduğu iddiaları doğru değildir, çünkü gerçekte ege ve akdeniz kıyılarımız daha dalgalıdır. Dalga enerjisinden yararlanmak, daha doğrusu çalışmalara başlamak için en uygun yer İzmir-Antalya arası veya tam olarak belirtmek gerekirse Dalaman-Finike arasında olan denizlerdir.
Genel enerji durumu yaklaşık olarak ortalama şu şekildedir : Karadeniz 3 kWh/m • Marmara Denizi 0.5 kWh/m • Ege Denizi 5.80 kWh/m • Akdeniz 5.40 kWh/m • İzmir-Antalya 8.0 kWh/m. Derin sulardaki toplam ortalama dalga enerji kaynakları, Türkiye kıyı şeridi boyunca dalga güçlerinin birleştirilmesiyle yıllık yaklaşık olarak 10 kW/m arasında dalga gücü olan sularda, toplam olarak yaklaşık en az 10 TWh/yıl enerji elde edilebilir. Bu güç Türkiye Hidroelektrik enerji potansiyelinin %10’undan fazladır.
Enerji, tüm dünyada ulusal ekonominin ilerlemesini gösteren en belirgin göstergedir. Ayrıca, sosyo-ekonomik gelişim ve toplumların yaşam standartlarının artırılması açısından büyük önem arz etmektedir. Toplumlar enerji ve makinayı üretimde verimli olarak kullandığı sürece, nüfus artışıyla da orantılı olması şartıyla, enerjide dışa bağımlı olan diğer toplumlardan daha kısa zamanda refah düzeyine ulaşırlar. Türkiye’mizin mevcut enerji yapısı çoğunlukla ithal fosil yakıtlara dayalıdır. Türkiye, enerji ihtiyacının 2010 yılında %72’sini, 2021 yılında ise %80 -85’ini malesef ithal etmek durumundadır.
Büyük bir petrol ve enerji krizlerinin gerçekleşmesi halinde, Türkiye malesef, tüm mevcut olanaklarına rağmen tüm dünyada bu krizden en çok etkilenen ülkelerden birisi olacaktır. Enerjide dışa bağımlılık ivedilikle ülkemiz için aşılmalı bunun için de mevcut bulunan ama şu ana kadar kullanılamayan bulunan enerji kaynaklarının, iyi planlanmasıyla, özellikle de yerel idarecilerin, belediye başkanlarının bu konuda gayret göstermeleri kesinlikle gerekli olabilecektir. Lokal idareciler, bu konuda tertipledikleri organizasyonla ülkemizdeki tüm yetişmiş beyinlerden faydalanılabilmesi için, bu beyinler ve finansörler bir araya getirmeli, güçler birleştirilmeli, herşeyi merkezi Devlet yönetimine bırakmamalı, uygulanacak enerji politikalarının da bu yönde şekillenmesi için çaba gösterilmelidir.
Dalga enerjisi üretmek için bazı makale kaynaklarında görüldüğü gibi araştırılmış en iyi yerler: Karadeniz’in batısında İstanbul Boğazı’nın kuzeyi, Ege Denizi’nin güneybatı kıyıları, Marmaris ve Finike arasıdır. Buralarda ” Bismillah” denerek işe başlanabilir.
Ayrıca her şehir, köy veya her bir yerleşim yeri için yerel bazlı planlamaların da yapılması o yöreye özgü, güçlü yanlarının ortaya çıkarılması, diğer planlamalarla koordineli yürütülmesi Ülkemiz için artık çok gerekli olmuştur.
Bunun için tek bir şeye ihtiyaç var : Ülkemiz için gerçek anlamda katma değer sağlayabilecek olan projeler üreten, konuyla ilgili liyakatli beyinleri ve finansörleri birleştiren, organize eden lokal idarecilere, belediye başkanlarına ihtiyaç vardır. Bir de çok çalışmaya ihtiyaç vardır.
Yarın çok geç olmadan, bu gün dünden çok daha fazla çalışmalıyız. 24.01.2021
Uzman Dr Ali COŞKUN
Ordu Tabip Odası Başkanı
