B12 vitamini ( KOBALAMİN ), suda çözünebilen ve vücudun üretemediği ve dışarıdan alınması gereken çok önemli bir B grubu vitaminidir. B12 vitamini, besinlerin enerjiye dönüşmesinde rol oynar, kırmızı kan hücrelerin sentezlenmesinde görev alır, genetik bilgiyi taşıyan DNA’nın sentezinde görev alır. Az da olsa vücutta depolanır ( 4 mg ). Çoğunlukla hayvansal gıdalarda bulunur.
Dışarıdan alınan hayvansal besinlerin, vitamin B12 açısından zengin deniz ürünleri, yumurta, süt ve süt ürünleri, kırmızı et, kümes hayvanları gibi hayvansal kaynaklı gıdaların günlük olarak gereğinden fazla tüketilmesiyle ve vitamin B 12 takviye edici gıdaların yüksek dozda kullanımı, vitamin B 12’nin yüksekliği yapar ve vitamin B12 yüksekliği zararları ortaya çıkar. Ayrıca Karaciğer hastalıklarında B12 yüksekliği zararları ortaya çıkabilir. Akut karaciğer rahatsızlığı ( Akut hepatit ) varsa karaciğerde hücrelerde depolanan kobalamin anormal bir şekilde yıkılarak kana yüksek oranda salınır. Kronik karaciğer ( karaciğer kanseri, siroz ) rahatsızlıklarında ise, dışarıdan takviye olarak alınan vitamin B 12, karaciğer hücrelerinde depolanamayarak kana salınır ve kan düzeyi yüksek olarak bulunur.
Polisitemi ,Myelodisplastik sendrom ve kronik myeloid lösemi gibi kan hastalıklarında ; bazı kanser vakalarında ( Akciğer, meme, böbrek ve bağırsak kanserlerinde ), allerjik hastalıklarda ( hipereozinofilik sendrom ) da, kanda vitamin B 12 düzeyi yüksek bulunabilir.
Bazı enfeksiyon hastalıkları ( tifo, malarya ) ve romatizmal hastalıklar ( romatoid artrit, lupus ) da vit B 12 düzeyini kanda artırabilir.
Çocuklardaki vitamin B 12 yüksekliğinde kan, karaciğer ve böbrekler mutlaka iyi incelenmelidir. Bir sonuç çıkmaz ise takip elden bırakılmamalıdır.
Klinik durum bu safhaya geldiğinde, vitamin B 12 ‘nin kanda yüksek olarak tesbiti kronik bir durum haline gelmişse, asla geçiştirilmemeli, mutlaka işin uzmanı bir hekime gidilmelidir.
Kadınlarda vitamin B 12 yüksekliği uzun süredir yüksek düzeyde kalıyorsa, kanser riskinin 5 kat arttığına dair bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Eğer bu yükseklik, hamilelik sırasında meydana gelirse : Kanın pıhtılaşma riskinin artması, preeklampsi ve eklampsi riskinin artmasına dair, doğan bebeklerde ise zeka geriliği ve otizm riskinin arttığına dair çalışmalar da rapor edilmiştir. En yüksek vitamin B 12 ihtiyacı, hamilelik ve lohusalık , emzirme döneminde ortaya çıkar.
Kas, karaciğer ve bir çok dokuda depolanabilen vitamin B 12’nin depolanmayan kısmı böbreklerden atılır.
Vitamin B 12 düzeyi ne olmalıdır ? Kanda vitamin B 12 düzeyi genellikle biyokimyasal referans aralığı 170-900 pmol/L ( pg // ml )olarak alınır. Yükseklik, bu üst sınırdan yüksek ise :
- Cilt döküntüleri ( rosacea ) en belirgin hasarları arasındadır ve görülebilir.
- Mide ve bağırsaklarda semptomlar gözlemlenebilir. ( Karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, şişkinlik, ishal,İştahın azalması, yorgunluk ve halsizlik hali ) .
- Kas ve sinir sistemini rahatsızlıkları olabilir ( karıncalanma, hissizlik ve aşırı uyuşukluk hissi ).
- Ruhsal problemler ( anksiyete, depresyon, panik atak, uykusuzluk vs. ) olabilir.
- Aşırı enerji patlaması.
- Vücutta demir bağlama seviyesinin artmasında ve hemoglobin seviyesinin yükselmesinde aracı olan Vitamin B 12, ayrıca trombosit miktarının da artmasına neden olabilir ( pıhtı oluşumu artar, kalp krizleri ve inmeler, beyin felçleri artar , kan yoğunluğunun artmasına neden olan vitamin B 12 yüksekliği yüksek tansiyon, baş ağrısı ve baş dönmesi meydana gelebilir. ).
- Kalp yetmezliği gelişebilir.
- Akciğer ödemi gelişebilir.
Vitamin B12 Yüksekliğine doğru yaklaşım :
Öncelikle hekime gidilmelidir. Vitamin B 12’nin dışarıdan alımı ( enjeksiyon, hap, ilaç, et, balık, tavuk eti )kesilir.
Bol su içilir çünkü B vitaminlerinin fazlası idrar yoluyla atılır, böylece vücuttan uzaklaştırılabilir. Bunun yanında, egzersiz ve fiziksel aktivite arttırılarak sıvı atılım oranını yükselterek böbrek fonksiyonlarını hızlandırabilir. Kafein gibi diüretik maddelerin sıklıkla tüketilmesi idrar hacmini arttırdığı için önerilir. Bitkisel seçeneklerden cüce palmiye, üzüm çekirdeği, moringa, demir dikeni gibi gıda takviyeleri de diüretik özellikleri ile sıklıkla tavsiye edilir.