POSTÜRÜN PLAZMA HACMİ VE BAZI KAN BİLEŞENLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Postür yataydan dikeye veya tam tersine değiştirildiğinde, plazma hacmindeki ve hematokrit, hemoglobin ve plazma proteini seviyelerindeki değişiklik ;  ödem veya düşük plazma protein veya düşük albümin konsantrasyonları olan hastalarda çok daha fazla olur. Bu daha büyük sıvı kayması, kılcal damarların proteine ​​karşı artan geçirgenliği ve buna bağlı daha büyük konsantrasyon değişiklikleri, Starling’in hipotezi açısından açıklanmaktadır.

 Bir yetişkinde yatar pozisyondan dik pozisyona geçişte kan hacmi yaklaşık %10 (600-700 mL) azalır. Bu azalış 10 dk içinde tamamlanır. Tersi durumda bu süre 30 dk dır. Büyük moleküllü bir çok analitin konsantrasyonu da göreceli olarak artar.

Yatar pozisyondan dik pozisyona geçişte, enzim ve protein hormonlarla birlikte, kısmen proteine bağlı ilaçlar, Ca ve bilirubin de dahil tüm protein konsantrasyonu da artmaya neden olur. Ayrıca;
• katekolamin,
• aldesteron,
• anjiotensin II,
• renin ve antidiüretik hormon salınımını artar.

Moleküler ağırlıkları 5000 in altındaki serbest yayılabilen maddelerin konsantrasyonları duruştan etkilenmez.
• Ayağa kalktıktan 30 dk sonra potasyumda artış olur. Bu kaslardan hücre içi K‘ un serbest bırakılmasına bağlıdır.
• Üriner Na çıkışı etkilenir, plazmadaki değer değişmez.

Uzun süreli yatak istirahatında :
Sıvı retansiyonu olur ve serum proteini ve albumin konsantrasyonları ortalama 3-5 g/L azalır.
• Serum kalsiyum düzeyi dışında, proteine bağlı maddelerin konsantrasyonu düşer.
• Kemik Ca mobilizasyonu sonucu iyonize Ca miktarı artar.
• İdrarda nitrojen, kalsiyum, sodyum, potasyum, fosfat ve sülfat atılımı artar.
• İdrarla katekolamin ve VMA atılımı azalır.

Belirli bir süre yatak istirahatinde-hospitalizasyon durumunda:
1-2 günlük istirahatte plazma volümü düşebilir, hematokrit ve proteinin 4 günde belirli düzeyde arttığı belirlenmiştir. Uzamış istirahatte su retansiyonu olabilir, protein, albümimn ve kalsiyum düzeylerinde değişimler meydana gelebilir.

Kontrol edilemeyen duruş değişikliklerinin biyokimyasal ve hematolojik ölçümler üzerindeki etkisi dikkat çeker.  Bu nedenle ve kan alınma zamanı için, difüzyona uğramayan bileşenlerin analizi için koşulların tamamen standartlaştırılması önerilmektedir.

Soğuk sularda yüzmenin hemokonsantrasyona bağlı olarak eritrositlerde önemli artışlara neden olduğu, bununda sempatik sistem aktivasyonu ve takiben
vazokonstriksiyon sonucu geliştiği bildirilmiştir.

Ayakta dururken bireysel PLAZMA VOLÜM ( PV ) düşüşleri %25’e kadar düşüyordu. Hematokrit ( Hct )’deki ortalama ± SD değişim, sırtüstü yatar pozisyondayken %39’dan, ayakta durduktan sonraki 30 dakika içinde %45’e çıkmıştır. Hct’deki % 6’lık bu artış ; ayakta durunca, PV azalmasına bağlıdır.

Duruştaki değişiklikler, Hct’de önemli değişikliklere yol açabilir; bu da yanlışlıkla kan kaybına veya akut anemiye atfedilebilir ve gereksiz teşhis maliyetlerine yol açabilir. Gerçekte bu değişiklikler, ayakta durmadan yatmaya (ve tam tersi) pozisyon değişikliğine verilen normal bir fizyolojik tepki olan postüral psödoanemiyi temsil eder.