by Semptomlar aylarca sürebilir…
COVID-19 hastalığına yakalanıp tedavisinin ardından iyileşen hastaların bir bölümü ne yazık ki günlük hayata dönmeyi zorlaştıran semptomlarla, şikayete konu olan belirtilerle maruz kalmaktadırlar.
Covid 19 hastalığı bilindiği gibi özellikle akciğerlerde hafiften ağıra kadar değişen hasara yol açmaktadır.
Hastalığın neden olduğu hayatı zorlaştıran ve hayatın konforunu kaçıran belirtilerin olabildiğince azaltılması, hastanın günlük yaşam aktivitesinde rahatsızlık hissi duymadan yaşamın tüm foksiyonlarını tam olarak kullanması ve herşeyden de önemlisi kaliteli nefes alıp verilmenin sağlanabilmesi tek hedef olmuştur.
Covid 19 ile 2 yıl önce tanıştık ve tüm dünya gibi biz de yeni bilgiler tecrübe ettik. En önemli tecrübemiz de maalesef, semptomların bazen aylarca sürebilmesidir.
Covid 19 virüsünün en çok görülen tutulum organları : Tüm damar sistemi ve bu damar sisteminin sulandığı tüm organlardır. En çok etkilene ve dikkat çeken organlar kalp, akciğer ve beyindir. Bu 3 organa değişik derecelerde zarar verebilmektedir. Ama maalesef bu durum, ilerleyen zaman içerisinde çok daha farklı sağlık sorunlarını da beraberinde getirir.
Koronavirüs hastalığı (SARS COV – 2 , COVID-19) olan çoğu kişi birkaç hafta içinde tamamen iyileşir. Ancak hem bu hafif vaka olan insanlar hem de ağır vaka olan insanlar iyileşmelerinden sonra uzun süren değişik semptomlar yaşayabilir. İşte bu uzamış duruma covid 19 sendromu ( Uzamış COVID-19 ) denir.
Yaşlı insanlar ve pek çok ciddi tıbbi rahatsızlığı olan kişiler, Sindemi tablosunda bu hastalığı geçirenler, COVID-19 semptomlarını en fazla yaşayan kişilerdir. Böyle olmasına rağmen Uzamış COVID-19 sendromu, semptomsuz covid – 19 geçirenlerde ve genç hastalarda da olur.
COVID-19 hastalığına yakalanıp tedavisinin ardından iyileşen hastalarda ilerleyen zamanlarda ortaya çıkan en yaygın belirti ve semptomlar şunlardır : Yorgunluk , Nefes darlığı, Öksürük, Eklem ağrısı, Göğüs ağrısı, Kas ağrısı ve baş ağrısı, Hızlı veya şiddetli kalp atışı, Koku veya tat kaybı, Hafıza, konsantrasyon veya uyku sorunları, kulak ile ilgili şikayetler, döküntü veya saç dökülmesi, kilo problemleri, barsak problemleri, panik atak vs.
Hangi organlar problem yaşayacak ?…
COVID-19 öncelikle akciğerleri etkileyen bir hastalık olmasına rağmen, damarların buluştuğu her organı, dokuyu ve hücreyi etkiler. Bu organ hasarı, uzun süreli sağlık sorunları riskini artırabilir. COVID-19’dan etkilenebilecek başlıca organlar :
Kalp: Kalp kasında kalıcı hasar olabilir, Bu durum da gelecekte kalp yetmezliği riskini artırabilir.
Akciğerler: Pnömoni’de meydana gelen yara dokusu, uzun zamanda solunum problemlerine neden olabilir.
Beyin: Emboli sonucu serebro vasküler hastalığa, Guillain-Barre sendromuna neden olabilir. Hatta COVID-19, Parkinson hastalığı ve Alzheimer hastalığı geliştirme riskini de artırabilir.
Covid 19, ENDOTEL’de yaptığı etki ile tüm damarlarda hasar meydana getirir.
COVID-19, kan hücrelerinin kümelenme ve pıhtılaşma olasılığını artırabilir. Bu pıhtılar kalp krizi ve felçlere yol açabilir.
Kan pıhtılarından etkilenen vücudun diğer bölümleri içinde akciğerler, bacaklar, karaciğer ve böbrekler de yer alır.
COVID-19’un en ağır semptomlarının olduğu kişiler, malesef genellikle bir hastanenin yoğun bakım ünitesinde, nefes almak için ventilatörler gibi mekanik yardımla tedavi edilmek zorundadırlar. Yalnızca bu hoş olmayan travmadan sonraki yaşamda kurtulmak için bile, normal yaşama döndükten sonra psikiyatri hekiminden yardım almak zorundadırlar. Kişinin daha sonra travma sonrası stres sendromu, depresyon ve anksiyete geliştirmesini daha olası hale getirebilir.
COVID-19’un daha sonra ortaya çıkabilecek birçok Etkisi ne yazık ki hala bilinemiyor ve bunun için daha kapsamlı toplum taramalarına ve zamana ihtiyaç vardır. Ama sanırım pandemi sonrası geride kalan etkileri için de, doktorlar ciddi anlamda hastaların bu yöndeki tedavileriyle uzun süre uğraşacaklardır.
Bu konuda hastanelerde özel bir program olmalı…
Covid 19 hastalığı geçiren hastalarımızda sonradan oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi amacıyla başta laboratuvar takip programı ve diyetisyen hizmeti olmak üzere ayrıca dahiliye, kardiyoloji, göğüs hastalıkları, enfeksiyon, nefroloji, diyetisyen, nöro-psikiyatri, fizik tedavi ve rehabilitasyon, çocuk hastalıkları , KBB hatta üroloji bölümlerinden oluşan multidisipliner takip programı oluşturulmalıdır.
Uzman Dr. Ali COŞKUN
Biyokimya ve Klinik Biyokimya Uzmanı
Özel Ünye Çakırtepe hastanesi Başhekimi
