Lökosit Esteraz tesbiti :
Lökosit Esteraz, nötrofillerde bulunan bir enzimdir, nötrofillerden salındığında ortamda bulunan bakterileri, hücre artıklarını, toksinleri parçalar. Alkali idrarlarda, yüksek sıcaklık olan durumlarda, idrar osmolalitesinin ve dansitesinin azaldığı durumlarda, nötrofiller parçalanır ve lökosit esteraz enzimi dışarı yani idrar numunesine çıkar. Kronik Renal Yetmezliklerinde ve tıkanma sarılıklarında idrar tripsin inhibitörü idrarda bulunur ve lökosit esteraz enzimini inhibe eder. Lökosit esteraz enzimi ölçülecek veya tesbit edilecekse, içinde bulunduğu ortam olan idrar, kesinlikle plastik bir idrar kabına veya plastik bir idrar tüpüne alınmalıdır. Aksi takdirde idrarın içine konduğu kap veya tüp, cam veya teflon cidarlı ise, bu yüzeyler cidara yapışırlar, dolayısıyla ölçümde çıkmaz veya azalmış olarak çıkarlar. Bilindiği gibi cam ve teflona tüm proteinlerin ve enzimlerin yapışma özelliği vardır. Bir idrar numunesinde lökosit miktarı artmış ve lökosit esteraz enzimi de artmış ise ilk düşünülen teşhis üriner enfeksiyondur.
Şekil 1 : Lökosit esteraz enzimini bloke edenler ve ölçümünü perdeleyenler.
Eğer bir idrar numunesinde lökosit görülmeyip, yüksek oranda lökosit esteraz tesbit edildiğinde, lökositlerin parçalandığını düşünebiliriz. Bu durumda aerobik idrar kültürü yapılmalıdır. Kültürde üreme olursa zaten teşhiste ve tedavide yeterince yol gösterir. Fakat lökosit esteraz arttığı halde kültürde üreme yok ise, klamidya enfeksiyonu ve üreoplazma enfeksiyonu olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Ayrıca Steril Piyüri durumlarında yani lökosit esteraz pozitif, hatta lökosit de pozitif ama, kültürde üreme yoksa, uygun üretme ortamı oluşturulamamıştır. Mesela tüberküloz vasına ekim yapılmadığı için tüberküloz basili üretilmemiştir. Steril piyüri nedenleri başka etkenlerdir.Bunlar arasında bruselloz, hemofilus influenza, mikozlar, sarkoidoz, sistemik lupus eritamatozis, tüberküloz, diyabetik nefropati, viral enfeksiyonlar, mesane tümörleri, şiddetli egzersiz, vs.
Şekil 2 : Lökosit esteraz ölçüm reaksiyonu ve kültür’de değerlendirme .
İdrarda Lökosit esteraz ölçümünü perdeleyen durumlar idrarın kendi dansitesinin aşırı arttığı durumlar olabilir. Ayrıca idrarda albümin ve glukoz artışı da lökosit esteraz ölçümünü perdeler, düşük çıkmasına neden olurlar. Tetrasiklin ve sefalosporin kullanan hasta grubunda da lökosit esteraz ölçümü perdelenir. İdrarda aşırı miktarda okzalat bulunması da aynı perdelemeyi yapabilir.
İdrarda lökosit esteraz enzimi, strip testlerde kalitatif olarak ölçülür. Lökosit var veya yok diye stripte görülür. Ölçüm reaksiyonu stripte 2 basamaklıdır. Stripte bulunan aromatik ester molekülü eğer idrarda lökosit esteraz varsa, aromatik alkol oluşur. Yine stripte bulunan diazonyum tuzu, oluşan aromatik alkol ile reaksiyona girince azo boyası rengi oluşur. Rengin açıklığına ve koyuluğuna göre lökosit miktarı belirlenir.