by JUN FAN LEE’nin GUNG FU’SU = Jun Fan Gung Fu : JEET KUNE DO
Bruce Lee’nin Çince adı “Jun Fan Lee” olduğu için kendi sentez sistemine “Jun Fan Gung Fu” demişti; yani “Jun Fan’ın Gung Fu’su”; yani “benim Gung Fu’m”, Bruce Lee’nin Gung Fu’su.
1958-73 yıllarında Bruce Lee çeşitli dövüş sanatlarının tekniklerinden esinlenerek, yeni bir dövüş sistemi kurdu. Bu yeni dövüş sisteminin adı : Jet Kune Do’dur. Diğer adıyla ‘Jun Fan Gung Fu’nun temel aldığı branşlar başlıca Wing Chun, Boks ve Eskrim’dir. Bunun dışında teknikler, antrenman stilleri, prensipler ve kuşak sistemi az veya çok ve her zaman değiştirilmiş – yeniden yapılanmış olarak başka dövüş sanatlarından da etkilenilmiştir. Bu kendisinin ortaya çıkardığı dövüş tarzına da ‘Jun Fan’ adını verdi.Jeet Kune Do Türkçesi yumruğu durdurmanın, yönlendirmenin yolu ya da karşılayan-durduran yönlendiren yumruğun yoludur. Hedef kazanmak değil, mükemmel hale gelmektedir.
1965 – 1968 yılları arasında ilk kez Jeet Kune Do “durduran yumruğun yolu”felsefesi ortaya atıldı. Jeet Kune Do aslında sistemin çıkış noktasıdır ve tüm felsefeyi içinde barındırır, ‘Jun Fan Gung Fu’nun felsefi adı jeet kune do’dur. Bruce Lee’nin öğrencisi Don İnosanto da kendi disiplinine ‘Jun Fan Jeet Kune Do’ demiştir.
Teknik çeşitliliği bellidir : Tekme (kicking) mesafesi, Yumruk (punching) mesafesi, Tuzaklama (trapping) mesafesi, Göğüs göğse (grappling = uğraşmak, sarılmak, yakalamak, kıskaca almak) mesafesi. Bruce Lee’nin öğrencilerinden bazıları J. Cowles ‘Wu Wei Gung Fu”, J. Glover ‘Non Classical Gung Fu’, J. Demile ‘Wing Chun Do’ demiştir. ‘Jeet Kune Do’ ismi ise Bruce Lee’ye aittir. Görüldüğü gibi JKD devamlı öğrenciler tarafından geliştirilmektedir.
JFGF ve JKD’de olmayan ama JFJKD’de olan antrenman iki kısımdan oluşur : ‘Jun Fan Kick Box’ ve ‘Jun Fan Trapping = yakalama’. Bu iki teknikte : hareketsiz bırakma teknikleri, yakın dövüşün yerdeki ve ayaktaki teknikleri, grappling’in teknikleri de vardır. ‘Jun Fan Gung Fu’nun hedefi dövüşçüyü tüm dövüş mesafelerinde etkili bir biçimde antrene etmek ve eğilmektir.
‘Jun Fan Kick Box’ta yumruk ve tekme mesafesindeki teknikler, alıştırmalar ve stratejiler çalıştırılır. Öğretinin önemli kısmı müsabaka çalışması (sparring = antrenman maçı) şeklinde yapılır. Zamanlama, mesafe hissi, hareketlilik, doğru teknik için “göz” sahibi olmak ve tekme ve vuruşlara karşı savurma çalışılır.
‘Jun Fan Trapping/in–Fighting’ yakın mesafede hasmın kol ve bacaklarını hareketsiz bırakmanın çeşitli yolları pratik olarak çalışılır, ayrıca diz, dirsek ve kafa tosu silahlarıyla dövüş antrene edilir. Mesafe çok önemlidir, özel çalışma ile en doğru mesafe bulunmalıdır. Grappling ve Ground–Fighting dövüşün başka bir önemli parçası da ‘yer dövüşü’dür. Yerde dövüş çok önemlidir ve bilinmelidir çünkü her dövüşte, yerde dövüş ihtimali yüksektir. Bu yüzden bir dövüşün burada nasıl sonlandırılacağını veya nasıl tekrar ayağa kalkılacağını bilmek önemlidir. Bunun için yakalama, boğma, vuruş, yerde manipülasyon, kontrol pozisyonu ve her şeye karşı kontralar çalışılır. İşin özü antrenmanda tüm olası taktikleri uygulayabilmektir. Çeşitli çalışmaların kombinasyonu Jun Fan dövüş sanatlarını oluşturur. Burada dövüşte her şeyin olabileceğini, hiçbir şeyin garanti olmadığını göz önünde tutmak önemlidir. Bu yüzden dövüşün tüm yönlerinde antrene olunmalıdır. Çalışmanın sonucunda tüm imkânları kullanabilmek bir dövüşçüden beklenen en önemli özelliktir ve tüm durumlara ve tüm hasımlara asla çaresiz kalınmamalıdır.
Bruce Lee’nin özellikle grappling’te dikkati çeken orijinal öğrencilerinden Larry Hartsell : “Her mesafeye uy, kendini içinde bulunduğun mesafede hangi aletin işe yarayacağını hemen hisset ve içinde bulunduğun özel durum için en uygun mesafeyi korumaya çalış.” “Her mesafeye uy” ne demek? Savunduğunda : Rakibin saldıran uzvunun uzunluğuna göre kaçın ki ataklar kısa kalsın veya alan daralsın veyahut ıskalasın; saldırdığında da yine ona göre saldır ki atağın kısa kalmasın veya alanın daralmasın veyahut isabet etsin. “Kendini içinde bulunduğun mesafede hangi aletin işe yarayacağını hemen hisset” : Yakında kaldığında otomatik olarak kısa uzuvları, uzakta kaldığında yine otomatik olarak uzun uzuvları kullan ki hedefe ulaşabilesin. “İçinde bulunduğun özel durum için en uygun mesafeyi korumaya çalış” : Bir yumruk kombinasyonu yapılıyor ise, buna ilave edilecek tekme yüksek seviye bir tekme olursa alan dar gelir ve tam atılamaz; ama alt seviye bir tekme her zaman ve her ortamda rahatlıkla vurulabilir.
JEET KUNE DO’NUN GENEL ÖZELLİKLERİ
Jeet Kune Do’nun prensipleri devamlı geliştirilebilmektedir, hatta siz bile çalıştıkça, ustalaştıkça kendi JKD’nuza teknik katabilirsiniz. Bilinen ve en çok kullanılan prensipler : Ön direkt ile başla, su gibi ol, atağı atakla vurarak durdur, eşzamanlı savuştur ve vur, aşağıya tekme ve yukarıya yumrukla karma yap, gerçekçi dövüş, yararlı olanı al ve yararsızı, zaman kaybettireni bırak, yararlı teknikleri belirle ve geliştir. Sporcu, kişisel özgürlüğü ve özgünlük özelliklerini de kullanarak, akışkan olmalı, tüm mesafelerde ve tüm pozisyonlarda rahat olmalı, en yakın mesafede en uzun silahı kullan ve yumuşak hedefe güçlü silahı kullan, birey’in yatkınlığı ve yeteneği sistemden de önemlidir, deneyimlerimiz tekniğin de üstündedir, yararlı olan her şeyi tekniğine dâhil et ve bu anlamda hiçbir şeyi hariç tutma, her zaman gelişen ol, her yerde uygulanabiliri kullan, koşul yok, kesinti yok, su gibi akışkan ol, atak yaparken haber verme, eskiden deneyimi al ama eskiye saplanma, form veya kata yok, düşünmek yok, limit yok, yol yok, kalıp yok, seçmek ve toplamak yok, merkezi çizgiye vur, ekonomik hareket et (basit, direkt, etkili), atağın beş yolunu kullan.
Peryodik ve sistematik olarak yapılan antrenmanlar sayesinde her biri etkili ve güçlü silah haline gelen vücudun tüm bölümlerini, kullanarak rakibi etkisiz hale getirmek , gelinmesi gereken hedef noktalardan bir tanesidir. Bruce Lee’nin kendisi de ortaya çıkardığı teknik de ( JKD ), içinde müsabaka sistemi barındırmaz.
Çünkü ona göre müsabakalar dövüş sistemlerini kısırlaştırmakta ve onları herkesin yapamayacağı “mücadele sporları” haline getirmektedir. Müsabakayı kazanmak veya kaybetmek bu kadar önemli olabilir mi ? Üstelik, durup dururken, bu işi sadece sağlıklı olabilmek için yapsanız bile, ağırlık ve koşu gibi kondisyonel çalışma da yapmak zorundasınız, müsabakalarda başarı elde edebilmeniz için. Sanki asıl işiniz sporcu olmakmış gibi ağır bir çalışma yapmanız beklenecekti sizden eğer bu sporun müsabakası olsaydı. Dolayısıyla dövüş sanatı, müsabık bir mücadele sporuna dönüştükçe herkesin yapabileceği bir çalışma olmaktan çıkar. Dar bir çerçevede kalır. Oysa hayatta herkesin dövüş sanatlarına ihtiyacı vardır. Bu doktor da olabilir, terzi de manav da. Bu sporu yapmak için tüm hayatı bu spora adamak yani profesyonel sporcu olma şartı aranmamalı, bu çok bencilce olur. Oysa jeet kune do felsefesine işyerinden evimize kadar her yerde ihtiyacımız olduğunu göreceğiz. Sokakta karşılaşacağımız her türlü tehdide karşı jun fan kung fuya ihtiyacımız var.
Kung Fu kelimesi Çince , hangi işde olursa olsun, çok sıkı tempoda çalışmaktır. Bir dövüş stili değildir.
JUN FAN KUNG FU’NUN SU GİBİ AKIŞKAN TEKNİK HAZİNELERİ :
Dövüş sistemleri yüzlercedir. Bazen mesafe seçimi, dövüş sistemleri içinde ayırıcı olur. Mesafe’nin yakın veya uzak oluşuna göre o durumdan avantaj sağlayan dövüş sistemleri vardır. Örneğin yakın mesafede Wing Chun, Judo, uzak mesafede Savate, kick box gibi.
Her durumda avantaj sağlayan tarz ne ise o kullanılır. Ayırt edilmez. JKD bir tarzdan diğerine su gibi akar ve hiçbir limit kabul etmez. JKD içinde her dövüş tekniğini görebilirsiniz. Çünkü hayatta ne zaman, nerede ve nasıl bir durumla karşılaşacağımız belli olmadığından, az sayıda teknik çalışırsak veya kısıtlı – kendimize limit koyan tekniklerle ilgilenirsek, olumsuz bir durumda kendimizi sokaktaki gerçek dövüş durumuna hazır etmemiş oluruz. Çünkü sokak gerçeğinde hiçbir dövüş sanatı diğer bir dövüş sanatının yaptığını yapamaz. Sokakta kural yoktur. Ona göre hazırlanmalıyız. Bir güreşçinin yaptığını bir boksör yapamaz, bir wushu’cunun yaptığını bir judocu yapamaz. Hepsine değişen oranlarda az veya çok ihtiyacımız var. Dolayısıyla hepsi bizim açımızdan aynı değerdedir. Bu yüzden karma bir sistem teknik açıdan en zengin dolayısıyla bizi sokağın risk ve tehditlerine en iyi hazırlayan sistemdir.
Jeet Kune Do , multidisipliner bir stildir. Değişik dvüş tekniklerinin, stillerinin, branşlarının en etkili olarak düşündüğü uygulamalarını hemen kendi stiline katar ve giderek kendini de geliştirir. Sokak gerçekçiliği asla göz ardı edilmez.
Jun Fan Kung Fu başlıca şu tekniklerden ilham alır :
– Jun Fan Kick Boxing (Savate & Muay Thai)
– Jun Fan Trapping (Wing Chun & Wu shu Mantis)
– Jun Fan Grapling (Jiu Jitsu & Grapling)
– Jun Fan Locking (Aikido & Chinna)
JEET KUNE DO ÇEŞİTLERİ
Her dövüş sanatında olduğu gibi jun fan kung fu yani jeet kune do da zaman geçtikçe bölünmeye başlamıştır. Bu anlamda İki tip Jeet Kune Do vardır. Biri Consept diğeri Orjinaldir.
Orijinal Jeet Kune Do : Bruce Lee ölene kadar Bruce Lee’nin yapmış olduğu Jeet Kune Do’dur. Teknikler onun ölümünden sonra dönmüştür. O’nun yarattığı jun fan kung fu orijinal olarak ele alınır ve yalnızca bu sınırlar çerçevesinde çalışılır. Fakat eminim ki Bruce Lee bu gün yaşasaydı o da JKD’yu devamlı geliştirir, evrimleştirirdi. Yani Orijinal olarak , yalın halde bırakmazdı.
Consept Jeet Kune Do : İçinde Bruce Lee’ye ait olan Orijinal teknikler de vardır, usta’nın ölümünden sonra geliştirilen teknikler de vardır. Yani Consept’te hem orijinal teknikler vardır hem de Bruce Lee öldükten sonra farklı dövüş sanatlarından da ilave edilen diğer teknikler de vardır. Aslında bu yaklaşım da Bruce Lee’nin felsefesine de uygundur.
JEET KUNE DO MÜSABAKALARI VAR MI?
Jeet Kune Do’yu anlamak için, diğer sistemlerdeki müsabaka sistemlerinin dar kalıplı yapısını bilip sonra Jun Fan Kung Fu’nun olabildiğince özgür çalışma şekillerini görmek gerekir. İki farklı sistem arasındaki farkı ayırt edebilmemiz için bu durumun farkına varmamız gerekir. Müsabaka sistemleri hangi isim altında olursa olsun kendi kuralları altında KURALLI, DAR KALIPLI , KISITLAYICI çalışmalar uygularlar. Jun Fan Kung Fu ise savunma gerçekçiliği ve hayatta kalma mantığına göre hareket eder. Pek çok dövüş sanatının çalışıldığı ve hayatta kalmak için her türlü su gibi akan tekniğin peşpeşe kullanıldığı böyle bir sistemde ( JKD ) nasıl ve hangi kurala göre müsabaka düzenleyeceksiniz? Sınırları ve kuralları , kuralsız bir sistemde nasıl belirleyebilirsiniz ? Sokak gerçeği müsabaka ortamına taşınamayacağına göre, bir müsabakadan da söz edemeyiz. Günümüzdeki kafes dövüşleri bile kural ile yapılmaktadır, pes denilince rakip bırakır, oysa sokak böyle değildir. Bu nedenle gerçek Jeet Kune Do temsilcileri müsabakalara karşıdır, para ile bunu yaptırmazlar.
