İdrar’ın Biyokimyasal Analizi : Nitrit Analizi

Nitrit tesbiti : Proteinli gıdaların tüketilmesi sonucu onların sindirilmesi esnasında azotlu moleküller ortaya çıkınca bunlar nitrat ( NO₃) ^-1 şeklinde idrara geçerler. Yani idrarda nitrat bulunabilir ve bu normaldir. Fakat eğer idrar’da gram negatif bakteriler patolojik olarak var ise, bu bakterilerde bulunan REDÜKTAZ enzimi, idrardaki nitrat’ı, nitrit’e ( N⁺³O₂^-2 )^-1 çevirir. Normal bir idrar numunesinde nitrat bulunabilirken, nitrit bulunamaz. Fakat idrar yollarında bir enfeksiyon ajanı var ise özellikle gram negatif bakteriler, bazen de nadir olarak gram pozitif bakteriler var ise idrarda nitrit oluşabilir ve bu da teşhise yardımcı olur. İdrarda nitrit pozitif bulunması halinde idrar yolu enfeksiyon olasılığı çok yüksektir. Buna karşın nitrit negatif bulunursa, bu durum idrar yolu enfeksiyonunu ekarte ettirmemelidir, araştırmaya devam edilmelidir. Çünkü yalancı negatif nitrit bulgusu olabilir. Bunların en başında dışarıdan yeterince protein alınamaması durumları gelir. Çünkü o takdirde idrarda yeterince nitrat oluşamayacak ve dolayısıyla da idrar bakterileri nitrit oluşturamayacaklardır. Eğer idrar yolu enfeksiyonu redüktaz enzimi içermeyen bir bakteri tarafından meydana getirilmişse, dışarıdan ne kadar proteinli gıda alınırsa alınsın, enfeksiyon olmasına rağmen nitrit oluşamayacaktır. İdrarda askorbik asidin bulunması da nitrit aranmasında yalancı negatif reaksiyona neden olacaktır.

Şekil  1 : İdrar’da nitrit ölçüm reaksiyonu .

İdrarda amonyak bulunması, pigment bulunması, klorheksidin ( antiseptik, antimikrobiyal, deri proteinlerine kuvvetli bağlanır, sporlara etkisiz ) kontaminasyonu, idrarda nitrit aranmasında yalancı pozitif reaksiyon verebilirler.

Şekil  2 : İdrar’da strip ile nitrit ölçüm reaksiyonu .

Mikroskopik analizlerde ise bunların da manuel olanları ve cihaz içinde olanları vardır. Kendi kişisel görüşüm, iyi bir idrar mikroskopisi için eğer değerlendiren kişi yeterli ustalık seviyesine haiz ise, her türlü otomatize cihazdan daha üstün bir değerlendirme yapabilmektedir. Normalde idrar ışık mikroskobu ile değerlendirilse de, bazı gelişmiş Klinik laboratuarlarında faz kontrast mikroskopları da kullanılmakta, bunlar da en çok hücre yapılarının gözlenmesinde, idrardaki silendirlerin incelenmesinde kullanılırlar.